tangíle

Ang tangíle ay isa sa mga pangkaraniwang punongkahoy sa Filipinas. Dito din lámang sa Filipinas matatagpuan ito. Tinatawag itong Philippine Mahogany ng mga Americano at rotes lauan naman ng mga Aleman. Ang tangile ay ibinibilang sa pamilya ng mga Dipterocarpaceae kahit ito ay hindi tunay na mahogany.

Ang tangíle ay isang matigas na punongkahoy kayâ hindi madalîng kapitan ng anay. Nagkukulay pulá hanggang kulay kape ang punò nitó at lumalaki ng hanggang 50 metro ang taas. Ang kahoy na ito ay madalîng mapilipit kayâ hindi ito dapat ilagay sa mga lugar na mauulanan o kayâ’y nababasâ. Hindi din bumabaon nang malalim sa lupa ang mga ugat nitó dahil nangangailangan ito ng sustansiya na matatagpuan lámang sa mga ibabaw na leyer ng lupa.

Maraming pinaggagamitan ang kahoy ng tangíle. Ginagamit ito sa paggawa ng mga bahay at iba’t ibang kasangkapan. Ginagamit din ito sa paggawa ng mga bangka at bapor. Noong 1700s, bibihira lámang ang kahoy ng tangíle kayâ ang mga kasangkapan na gawa dito ay napakamahal. Sinasabing kahit noong Unang Digmaang Pandaigdig, ang tangile ay ginamit na bilang elise ng mga eroplano dahil sa taglay nitóng tibay. Sa ngayon bibihira na ang tangile dahil sa mga illegal na pagtotroso. Ang punò ng tangle din ang gustong pamugaran ng iba’t ibang klase ng hayop, gaya ng mga paniki at matsing, para mabuhay. (ACAL)