mëkhing

Sa mga kuweba ng Kabayan sa lalawigang Benguet ay matatagpuan ang mga mëkhing (mummy sa Ingles) ng mga ninuno ng katutubong Ibaloy. Ito ang kinikilala ngayong “Kabayan Mummy” (ka·bá·yan ma·mi). Ayon sa sapantaha ng mga antropologo, malamang na nagsimula noon pang siglo 13 ang kakaibang kaugalian ng mga Ibaloy sa pag-eembalsamo ng kanilang mga yumao. Ibig sabihin nito, ilang siglo na ang edad ng marami sa mga mëkhing na hanggang ngayon ay hindi pa rin tuluyang naaagnas. Bagama’t may mga mëkhing na nadiskubre sa iba pang lugar sa Benguet, sa Kabayan matatagpuan ang karamihan sa mga ito. Ang Kabayan ang kinikilalang lunduyan ng tradisyonal na kultura ng mga Ibaloy.

May ilang palatandaan na mga pinunò lamang ng tribu ang iniembalsamo ang katawan. Ayon sa kasaysayang pasalita ng mga Ibaloy, bago pa man tuluyang mamatay ang isang táong naghihingalo ay pinaiinom na ito ng tubig na may asin upang simulan ang proseso ng pag-eembalsamo. Pagkatapos, kapag patay na, hinuhugasan ang katawan at iniluluklok ito sa isang mataas na upuan sa labas ng bahay at doon ay unti-unting pinaiinitan ang katawan sa mahinang apoy upang patuyuin ito. Binubugahan din ng usok ang loob ng katawan upang hindi ito uurin. Paulit-ulit na pinapahiran ang katawan ng katas ng mga dahon ng sarisaring halaman tulad ng “diwdiw” at “besodak.” Ilang buwan ding pauusukan ang katawan bago ito ilagay sa ataul na kahoy at ilagak sa kuwebang libingan.

Nang sakupin ng mga Americano ang Cordillera ay ipinagbawal nila ang tradisyonal na pag-eembalsamo hanggang sa unti-unting mamatay ang kaugaliang ito. Noong siglo 20, nang madiskubre ang mga mëkhing sa mga kuweba ng Benguet, nagsimula ang pagnanakaw ng mga ito upang ipagbili sa mga pribadong kolektor at sa mga museo sa Europa. Ngayon, sa pangunguna ng Pambansang Museo ng Filipinas at ng pamahalaang panlalawigan ng Benguet, sinisikap na maibalik ang mga ninanakaw na mummy sa kanilang orihinal na himlayan. (DLT)

Cite this article as: mekhing. (2015). In V. Almario (Ed.), Sagisag Kultura (Vol 1). Manila: National Commission for Culture and the Arts. Retrieved from https://philippineculturaleducation.com.ph/mekhing/