León Kilát (Pantaleon Villegas)

(27 Hulyo 1873—8 Abril 1898)

Si León Kilát ang maalamat na pinunò ng paghihimagsik sa Cebu noong 1898. Walang gaanong ulat hinggil sa kaniyang búhay. Pantaleon Villegas ang kaniyang tunay na pangalan ngunit binansagan siyáng “Leon Kilat” (ibig sabihin ay “mabangis at mabilis” bilang leon at kidlat) dahil sa kaniyang katapangan. Sinasabing may anting-anting siyá kayâ hindi maaaring mamatay sa labanan. Isinilang siya sa isang angkang magsasaka noong 27 Hulyo 1873 sa Bacong, Negros Oriental kina Policarpio Villegas at Ursula Soldi. Naging empleado siyá ng isang botika sa Cebu bago mapabilang sa isang sirkus na pag-aari ng isang Katipunerong Tagalog. Hindi nagtagal ay napabilang na rin siyá sa lihim na samahan.

Naging mahalaga ang kaniyang tungkulin sa paglusob ng mga manghihimagsik sa Lungsod Cebu noong Abril 1898. Noon pa mang Pebrero ng taóng iyon ay nagtatag na ng kilusang rebolusyonaryo ang mga Sebwano kaugnay ng Himagsikang Filipino. Nag-umpisa ang pag-aalsa noong 1 Abril 1898, araw ng Biyernes, nang salakayin ng mga manghihimagsik ang garisong Español sa bayan ng Talisay. Pagdating ng Abril 3, araw ng Linggo at simula ng Mahal na Araw, nása paligid na ng Lungsod Cebu ang mga manghihimagsik sa ilalim ng tinatawag nilang “Heneral Leon Kilat.”

Samantala, ang mga Español sa ilalim ni Heneral Adolfo Montero ay nakahanda at nakahingi ng tulong sa Iloilo at Maynila. Inihudyat ni Kilat ang paglusob sa hápon ng Abril 3. Bago dumilim ay napaatras nila ang mga Español patungo sa kuta ng San Felipe. Pagsapit ng Abril 6 ay unti-unti nang nakapasok ang mga manghihimagsik sa lungsod bagama’t naghihirap lusubin ang kuta. Noong Abril 7 ay dumating ang mga bapor pandigma mula sa Iloilo   at Maynila. Matapos ang madugong labanan, umurong ang hukbo ni Kilat. Nagtago ang mga rebolusyonaryo sa kabundukan at naglunsad ng kilusang gerilya hanggang sa dumating ang mga Americano sa pulo.

Namatay si Kilat noong 8 Abril 1898, araw ng Biyernes Santo, sa kamay ng isang nagtaksil na katuwang. Noong 2008, isang panandang pangkasaysayan ang inialay sa kaniya sa kaniyang tinubuang bayan ng Bacong. (PKJ)

Cite this article as: Kilat, Leon (Pantaleon Villegas). (2015). In V. Almario (Ed.), Sagisag Kultura (Vol 1). Manila: National Commission for Culture and the Arts. Retrieved from https://philippineculturaleducation.com.ph/kilat-leon-pantaleon-villegas/