kakawáte

Philippine Flora, trees, tress in the Philippines, soil erosion, ecology, agriculture

Ang kakawáte ay isang punò na kalimitang nabubuhay sa gubat. Lumalaki ito ng lima hanggang sampung metro ang taas. Madaling paramihin ang kakawate dahil nabubuhay ito sa kahit anong uri ng lupa. Malimit itong itinatanim ng mga magsasaka upang gamiting lilim ng iba nilang tanim na gaya ng kakaw, kape, at tsaa.

Naglalagas ang dahon nitó tuwing buwan ng Disyembre at namumulaklak ito tuwing buwan ng Pebrero at Marso. Sa ibang lugar, napakaraming mamulaklak ng kakawate at maihahambing sa sakura sa Japan. Ang bulaklak nito ay kalimitang kulay rosas, puti o lavender.

Dahil sa matibay ang ugat ng mga punò ng kakawate, ginagamit ito upang mabawasan ang pagguho ng mga nakahilig na lupa. Ang pag-tatanim ng kakawate ay mahalaga rin upang manumbalik ang pagiging mabunga ng lu-pang tinatamnan.

Ang kahoy ng kakawate ay maaari ding gamiting panggatong. Napakikinabangan din itong pain sa mga dagâ at pambugaw ng mga insekto. Ang mga dahon naman nito ay nagagamit na pataba sa mga pananim. Napatunayan ding ang kakawate ay magal-ing na pakain sa mga báka.

Tinatawag itong kakaoati sa Bontok; kakauati, ka-kawate, madrecacao, madrecaco, madre kakau, mari-kadau, at marikakaw sa Tagalog; at mandirikakau sa Sulu. (ACAL)