Iglesia Filipina Independiente
Ang pagtatatag ng isang simbahang Filipino at hiwalay sa kapangyarihan ng Papa sa Roma ay isa sa bunga ng Himagsikang Filipino at bisà ng naunang kampanyapara sa sekularisasyon sa panahon ni Padre Jose Burgos. Sa Cavite pa lámang ay hinirang ni Hen. Emilio Aguinaldo si Padre Gregorio Aglipay bilang pinunò ng kapariang Filipino sa kabilâ ng pagtutol ng noo’y Ar- sobispo Bernardino Nozaleda ng Simbahang Katolika. Noong 23 Oktubre 1899 nagpatawag ng kumbensiyonng mga pari si Aglipay upang organisahin silá bilang pambansang simbahan ng Filipinas. Hindi ito nagtagal dahil sa pagkatálo ng hukbong rebolusyonaryo sa Digmaang Filipino-Americano. Gayunman, ipinagpatuloyni Aglipay ang kampanya sa kabilâ ng kawalan ng ta- guyod kahit mula sa mga Americano.
Ipinanganak ang Iglesia Filipina Independiente (Ig·lés·ya Fi·li·pí·na In·de·pen·di·yén·te) sa isang pu- long sa Maynila noong 3 Agosto 1901 na ipinatawag ngperyodista’tunyonistangsiIsabelodelosReyes.Naganap ang paghiwalay sa Roma at si Aglipay ang na- halal na Obispo Supremo. Kayâ tinatawag din itong Simbahang Aglipay. Noong Setyembre 1902nagsimu- lang manungkulan ang mga paring Filipino ng IFI at noong 18 Enero 1903 opisyal na kinilála si Aglipay bilang Obispo Supremo ng mga natalagang Obispo sa Maynila, Nueva Ecija,Cavite, Cagayan, Isabela, Pangasinan, at Abra. Halos katulad ng Simbah- ang Katolika ang organisasyon ng IFI ngunit hindi kumikilála sa aw- toridad ng Papa. (EGN)