guwáno

guano, fertilizer, agriculture,

Guwáno ang tawag sa dumi (tae at ihi) ng mga ibon, lalo na ng mga paniking nakatira sa mga yungib. Mainam na gamitin ang guwano bilang pataba dahil na rin sa maya-man ito sa mga sustansiyang tulad ng posporo at nitrohe-no. Kompara naman sa iba pang organikong pataba, mas pinipili ang guwano dahil sa wala itong amoy. Bukod sa pagiging pataba, ginagamit din ang guwano sa pagbubuo ng lupang tatanman, fungicide kapag inilagay sa mga da-hon ng halaman at nematicide o pampatay sa mga pesteng maliliit na uod. Bukod sa gamit sa agrikultura at pagha-halaman, ang nakukuhang mga nitrate mula sa guwano ay mahalaga sa paggawa ng pulbura.

Ang salitang guwáno ay ipinakilála ng mga Español sa Filipinas, ngunit mula ito sa salitang Quechua (wika ng isang malaking lahi sa Peru at timog America) na wanu, na tumutukoy sa dumi ng ibon. Mainam namang mapag-kukunan ng guwano ang mga lugar na palagiang tuyo da-hil nalulusaw ang guwano kapag naulanan. Nakakaapekto naman sa ibang organismo sa yungib ang pangongolekta

ng guwano mula sa mga paniki dahil dito kumukuha ng sustansiya ang mga ito upang mabuhay. Ang proteksiyon ng kaligiran ang pangunahing dahilan sa pagbabawal o limitadong pagkuha ng guwano sa ilang inaalagaang yun-gib sa Filipinas. (MJCT)