granáda

Philippine Flora, fruits, Cooking Ingredients, traditional medicine, medicinal plants, grenade, explosive, war, weapons

Ang granáda ay isang masustansiyang prutas na sinasa-bing nagmula sa Iran at itinatanim na noong sinaunang panahon pa. Ito ay may nakakaing buto na napapaligiran ng makinis na puláng laman na tinatawag na “arils.” Sa ngayon, malaking bahagi ng produksiyon nitó ay nagmu-mula sa rehiyon ng Mediterranean sa timog Europa, git-nang-silangan Asia, hilagang Africa, India at ilang tuyong bahagi ng timog-silangang Asia.

Isa sa pangkaraniwang gamit ng granada ay bilang isang kasangkapan sa pagluluto. Ang pinatuyong arils ay ginagamit bilang pampalasa sa mga lutuing Indian at Pakistani. Ang arils na binalutan naman ng tsokolate ay ginagamit ding sangkap sa pagluluto ng mga panghimagas. Maaari din itong gamiting topping sa salad, yogurt, o sorbetes. Ang katas ay popular na inumin sa mga lutuing Persian at Armenian. Inihahalò din ito sa paggawa ng mga nakakalasing na inumin.

Ginagamit din ang granada bilang tradisyonal na medi-sina. Ang laman at ang balat ng kahoy nitó ay ginagamit bilang tradisyonal na lunas sa pagtatae. Ang buto at katas naman nitó ay nakatutu-long sa pagpapalakas ng puso at lalamunan.

Ang granáda o grenade sa Ingles ay isa namang maliit na pampasabog na karaniwang inihahagis sa pamamagitan ng kamay. Ang unang bersiyon ng granada ay mula sa Italya noong 1427 at gawa sa luad na hinulma at nilag-yan ng pulbura. Maaaring magbuga ng apoy, usok, liwa-nag, o mga kemikal ang isang granada kapag sumabog. Ginagamit ang mga granada upang lusubin ang kalaban nang malapitan. May iba’t ibang gamit ang mga uri ng granada, ngunit ang karaniwang sumasabog na granada ay upang sirain ang depensa ng kalaban. Ang mga nagbubu-ga ng apoy ay ginagamit naman upang pasilabin ang mga armas at iba pang kagamitan ng kalaban. Ang mga nag-bubuga ng usok ay para sa identipikasyon o pagbibigay ng hudyat. (MJCT)