don/donya
Ang don (panlalaki) at donya (pambabae, at mula sa Español na “doña”) ay mga tradisyonal na titulo ng paggálang sa Europa para sa mga maharlika a t lider ng simbahan Dom at dona ito sa Portuges, at don at donna sa Italyano. Pinairal ang tawag na don at donya sa Filipinas noong panahon ng Español at ipinalit sa mga katutubong salita ng paggálang, lalo na para sa mga panginoong Español. Gayunman, sa paglipas ng panahon ay ipinantawag na rin ito sa mga Filipinong mariwasa at miyembro ng prinsipalya.
Bahagi ng satira sa nobela ni Rizal ang pagkarikatura sa mga Filipino na nagpapatawag ng don at donya dahil mayaman ngunit hindi naman iginagálang ng mga taumbayan at itinuturing pa ring nakabababà ng mga fraile at opisyal na Español. Isang marikit na karika- tura si Donya Victorina na totoong kumakatawan sa mga katutubo na naglulunggating maging Español. Sa ngayon, tinatawag ding “don” o “donya” ang nais pag- tawanan dahil nagpipilit kumilos at magsalitang tila isang mariwasa o dayuhan. (MJCT)