Nicolas Capistrano
(7 Enero 1864−?)
Si Nicolas Capistrano (Ni·ko·lás Ka·pis·trá·no) ay isang heneral sa Cagayan de Oro ng Rebolusyong Filipino at pinunò ng pakikipaglaban sa mga Americano noong 1899−1901. Pagkatapos ng Digmaang Filipino-America- no, nahalal siyáng diputado sa 1909 Philippine Assembly at naging senador ng distritong Surigao, Misamis Oriental, Misamis Occidental, at Bohol.
Ipinanganak si Capistrano noong 7 Enero 1864 sa baryong Marungko, Angat, Bulacan kina Francisco Capistrano at Juana Fernandez. Nagtapos siyá ng batsilyer nang may matataas na karangalan sa San Juan de Letran. Pumasok siyá sa seminaryo ngunit sa ikatlong taón ay lumabas at nag-aral ng abogasya sa Universidad de Santo Tomas. Nagturo siyá habang nag- aaral at napalahok sa kilusan para sa kalayaan. Sa panahong ito niya nakilala si Cecilia Trinidad ng Sta. Cruz, Maynila na pinakasalan pagkatapos ng abogasya noong 1895. Dahil sa pag-igting ng kilusang rebolusyonaryo, inimbita siláng manirahan sa Cagayan de Misamis (Lungsod Cagayan de Oro ngayon). Naging matagumpay na abogado si Capitrano sa Cagayan de Misamis. Nang kusang umalis noong Disyembre 1898 ang mga Español, ipinagdiwang ng pook ang Unang Re- publika ng Filipinas noong 10 Enero 1899. Ngunit di- nagtagal at dumating ang mga Americano. Humandang magtanggol ang Cagayan de Misamis at hinirang si Capistrano na heneral ng hukbong tagapagtanggol.
Umiwas ang hukbo ni Capistrano nang pumasok sa Cagayan de Misamis ang mga Americano. Gayunman, naganap ang “Labanang Cagayan de Misamis” noong 7 Abril 1900. Sinalakay nina Capistrano ang baraks ng mga Americano sa plasa (Gaston Park ngayon). Mas malakas ang mga dayuhan at umatras sina Capistrano. Maraming namatay sa pangkat na Filipino ngunit nag- iwan din silá ng apat na patay at siyam na sugatan sa mga mananakop. (VSA)