buwénas, málas

beliefs, customs, fortune, good luck

Nagmula ang buwénas sa Espanyol na buena at nangangahulugang magandang kapalaran; samantala, nagmula rin sa Espanyol na mala ang málas na nangangahulugan namang masamâ ang kapalaran o may hatid na masamâng kapalaran.

Sa Filipinas, tinatawag namang “gálas” ang sunod-sunod na mabuting kapalaran, bagaman higit na pamilyar sa kasalukuyan ang “suwérte”, na nagmula rin sa Espanyol na suerte na nangangahulugang anumang mabuting pangyayari o kapalaran. Malapit naman sa konsepto ng malas ang “bíngit” ng mga Bikol, Kapampangan, at Tagalog o ang pagkakaroon ng kalagayang nása panganib. Bíngit din ang tawag ng mga Sebwano sa malas. Samantala, nagmula naman sa mga Chinese ang pagkilala sa “buwisit” bílang tagapaghatid ng malas.

Nakaugat ang mabilis na pagkilala ng mga Filipino sa buwenas at malas sa malalim na pagkapit sa itinakda ng kapalaran o tadhana. Ito rin umano ang dahilan ng mat-inding bisà ng pagtaya sa sugal (mula sabong hanggang huweteng) o sa paniniwala sa hula at horoscope, hanggang sa pananalig sa bisa ng mga agimat o anting-anting. (ECS)