Bordá

weaves, decorations, textiles, craftsmanship

Isang sining ang bordá (may variant na “burdá”) ng paglikha ng disenyo sa tela sa pamamagitan ng karayom na may sinulid. Sa Filipinas, kadalasang ginagawang palamuti ang borda sa kasuotan at mga kagamitang pambahay. Marami sa mga dibuho nitó ang hango sa kalikasan, tulad ng araw, mga bulaklak, dahon, punongkahoy, prutas, baging at hayop. Sinasangkapan din minsan ang borda ng ibang materyales, tulad ng mga abaloryo at takupis.

Para sa karamihan ng katutubong Filipino, malalim ang kahulugan ng borda bílang disenyo. Bukod sa pagiging palamuti, karaniwan itong sumasagisag sa kanilang kultura at tradisyonal na mga paniniwala. Ang paraan ng pagsuot ng borda ay halos kasinghalaga rin ng paglikha nitó. May ilan sa kanilang ginagamit ang borda bílang pananggalang sa masasamâng tao at kaluluwa. Para sa ilang katutubong Filipino, mas kaaya-aya ang magsuot ng mga damit na maraming borda at abaloryo. Sagisag ito ng kanilang pagiging malapit sa kanilang mga poon. Nagpapahayag din ito para sa kanila ng birtud, katapangan, at tagumpay.

Naging higit na tanyag sa ibang bansa ang borda ng Filipinas nang itanghal ni dating Pangulong Ferdinand E. Marcos ang barong tagalog bílang pambansang kasuotan. Kasunod nitó ang pagtalaga rin sa báro’t sáya bílang pambansang kasuotan para naman sa kababaihan. Kapuwa bordado ang mga kasuotang ito na yari kadalasan sa mamahaling hinabing husi o pinya. Itinuturing na mataas ang uri ng mga bordadong barong, lalo na angb tinatawag na may pinong-pinong bordang “kalado,” sa Lumban, Laguna at sa Aklan. (RPB)