bída

literature, cinema, heroes, television, radio, mass media

Bída ang popular na tawag sa pangunahing tauhan sa isang salaysay, maikling katha man, nobela, dula, o akdang panradyo, pantelebisyon, at pampelikula. Malinaw na mula ito sa tradisyon ng panitikang Español, lalo na noong tinatawag na vída o búhay ang mga mahabàng salaysay. Sa panitikan ng Filipinas, nilalagyan ng “búhay” sa pamagat ang mahahaba’t palikaw-likaw na tulang pasalaysay noong panahon ng kolonyalismong Español. Batay ito sa paraan ng pagpapamagat ng vida sa mga kathang Español noon at dulot din ng hangaring ipaturing na totoo at hango sa tunay na búhay ang salaysay sa mga awit at korido. Nang ipasok ang nobela nitóng ika-20 siglo, marami rin sa mga nalathala ang may tatak na “búhay” sa pamagat. Sa ganitong pangyayari nalipat ang isina-Filipinong bída ng vida upang maging pantawag sa pangunahing tauhan.

Sa madla ng panitikang popular, ang bída ay kumakatawan sa tunay na búhay na hitik sa sigalot ngunit laging may pag-asa sa pagtatagumpay. Ang bida ay nasusuong sa mabibigat na problema at mararahas na panganib ngunit inaasahang malalagpasan niyang lahat ito. Taglay din niya ang mga birtud at katangiang hinahanap ng taumbayan sa kanilang huwaran—bukod sa maganda o makisig, malakas ang loob, mapagmahal sa kapuwa, matulungin, mahabagin, at nakahandang magtanggol laban sa kasamaan. Kasalungat niya ang tinatawag namang kontrabída (contavida) na kinatawan naman ng lahat ng bisyo at mga ugaling kabaligtaran ng mga katangian ng bída.

Mula sa tradisyon ng panitikang relihiyoso, gaya ng pasyón at komédya, ang bida at kontrabida ay tunggalian ng kabutihan at kasamaan. Naging de-kahon ang naturang tunggalian, kayâ isa sa sinikap igpawan ng panitikang makabago at realista nitóng ika-20 siglo. Sa modernong salaysay, malimit mangyari na ang bida ay may katangian ng kontrabida at malimit masadlak sa kasawiang hindi niya mapagtagumpayan. (MJCT)