baúl

furniture, woodworks, handicrafts, antiques, riddles

Ipinasok ng mga Español ang salitâ at konsepto ng baúl. Isang malaki itong sisidlan, parihaba, tila napakalaking kahon, yari sa matibay na kahoy (karaniwang nága o mulawin) at kayâ mabigat, at may susian o kandado. Kailangan ang dalawang hulíng nabanggit na katangian dahil ginagamit ang baúl sa mahabà at mahirap na paglalakbay noon. Kailangang napakatibay ang kahoy upang makatagal ito sa matagtag na pagtawid-dagat, lalo na’t isinasáma noon ang mga baúl sa karaniwang mga kargamentong lulan ng barko’t galeon. Kailangan ding de-susi ito para sa seguridad, lalo’t mga importanteng gamit ng may-ari ang  nilalamán nitó. Napakabigat ng baúl kayâ kailangang magkatulong na bitbitin ito ng dalawang tao. Ang bitbitan ng baúl ang tila mga “tainga” sa magkabilâng gilid nitó at siyáng pinapaksa ng ganitong bugtong ng mga Ibanag:

Anni nga talinga

Ari makaguinna?

Alin daw tainga ang hindi makarinig? Naging mahalagang gamit noon kahit sa karaniwang tahanang Filipino ang baúl. Parang status symbol kung may nakatanghal na baúl sa isang sulok ng tahanan, lalo na’t ang bahay ay walang partisyon, sapagkat nangangahulugang may nakatago doong hiyas, salapi, o kung anong importanteng ari-arian. (Lalo na noong wala pang bángko sa kanayunan.) Ito ang paboritong taguan ng damit at ibang mahalagang gamit ng mga lola. Kung minsan, nagsisilbing patungan ng mga unan at nakatiklop na mga kumot at kulambo. Binibili ito ngayon ng mariwasa sa tindahan ng antik (antique) para gawing dekorasyon sa sálas—pinapatungan ng flower vase, o diyaryo’t coffeetable book. (YA)