Batas

Ang batás ay isang alituntuning itinakda ng mga mambabatas o isang nakaugaliang tuntunin na sinusunod ng isang lahi, lipunan, o bansa. Tinatawag itong balídha ng  mga  Hiligaynon.  Sa Filipinas, may sangay ng pamahalaang tinatawag na Kongreso at siyáng may pangunahing tung-kuling lumikha ng mga batas. Mayroon ding mga ordenánsa na batas o regulasyong pampubliko mga alituntuning pinagtitibay ng sanggunian sa isang ba- rangay, bayan, o lungsod at pinaiiral sa nasasakupang pook o lokalidad.

Ang Saligang-Batas o Konstitusyon ng Filipinas ang kataas-taasang batas sa bansa. Ang kasalukuyang umiiral ay pinagtibay noong 2 Pebrero 1987 sa isang plebisito na mahigit sa 3/4 o 76.37% ng mga humalal (17,059,495 ) ang bumoto ng sang-ayon dito at 22.65% (5,058,714 ) ang bumoto ng laban sa pagpapatibay nitó.

Bago ang kasalukuyang konstitusyon, ilan sa mga naunang saligang batas sa Filipinas ang Saligang-Batas ng Biyak- na-Bato noong 1897, Saligang-Batas ng Malolos noong 1899, Saligang-Batas ng 1935, ng 1943 at ng 1973. Sumasaklaw sa pagbabago ng pamumunò sa kasaysayan ng Filipinas ang mga taon ng pagbabago ng saligang batas.

Noong 1986, kasunod ng People Power Revolution na nagpatalsik kay Ferdinand Marcos bilang pangulo ng ban- sa, isa sa mga unang atas ni Pangulong Corazon Aquino ang paglikha ng isang bagong konstitusyon. Nag-isyu si Pangulong Aquino ng Proklamasyon Bilang 9 na lumi- likha ng isang Komisyong Pangkonstitusyon upang ibalangkas ang isang bagong konstitusyon na papalit sa 1973 Saligang Batas ng Pilipinas at ipinatupad noong panahong batas militar ng Rehimeng Marcos. Humirang si Aquino ng 50 kasapi sa komisyon na nagmula sa iba’t ibang sektor ng lipunan. Noong 11 Pebrero 1987, ang bagong konsti- tusyon ay ipinahayag na napagtibay.

Bilang kataas-taasang batas, hindi maaaring gumawa ng batas ang Kongreso o ng atas ang Pangulo na sasalungat o lalabag sa diwa ng Konstitusyon. Kapag naganap ito, maaaring maghain ng petisyon sa Korte Suprema o Kataas-taasang Hukuman na may tungkulin namang magpa-siya kung ang isang atas o pangyayari ay alinsunod o hindi sa tadhana ng Konstitusyon. (ECS)

Cite this article as: Batas. (2015). In V. Almario (Ed.), Sagisag Kultura (Vol 1). Manila: National Commission for Culture and the Arts. Retrieved from https://philippineculturaleducation.com.ph/batas/