bánoy

Philippine Fauna, birds, Philippine Eagle, Monkey-eating Eagle, endangered species, protected species

Ang bánoy (pithecophaga jefferyi) ay isa sa mga lokal na pangalan ng pambansang ibon ng Filipinas na may pangalan sa Ingles na Philippine Eagle at Monkey-eating Eagle. Kabílang ito sa pamilyang Accipitridae na dito lámang matatagpuan sa kagubatan ng Filipinas. Kulay kayumanggi ang plumahe o balahibo nitó, karaniwang may sukat na 86–102 sm (2.82–3.3 piye) ang habà, at tumitimbang ng 4.7–8 kilo (10–18 libra). Tinatawag din itong agilá (mula sa Español), manaul sa matandang Bisaya, mam-boogook at malamboogook sa Mandaya at Manobo, tipule sa Subanon, at bánog dahil napagkakamalang lawin.

Ang bánoy ay itinuturing na nanganganib nang hayop dahil  sa  pagkawala ng tirahan bunga ng pagkasira ng kagubatan. Matatagpuan ang ibong ito sa apat na malal-aking isla na kinabibilangan ng silangang Luzon, Samar, Leyte, at Mindanao. Pinakamarami ngayon ang naninirahan sa Mindanao, mga 82 at 233 parehang  naglalahian.   Matatagpuan  ang mga ito sa Northern Sierra Madre National Park sa Luzon, at sa Mount Apo at Mount Kitanglad National Park sa Mindanao.

Noong una, tinawag na Philippine Monkey-Eating Eagle ang banoy  dahil  pinaniniwa-laang tanging unggoy lámang ang pagkain, subalit napatunayang hindi ito lubos na tama. Ang pangunahing  pagkain nitó  ay  nag-iiba  depende sa matatagpuan sa  kinaroroonan.  Ang buong  siklo  ng  pagpapalahi  ay  tumatagal ng dalawang taón. Ang kakayahang seksuwal sa reproduksiyon ay naaabot ng babaeng banoy sa gulang na limang taón, samantalang ang lalaki ay pitong taón. Katulad ng ibang agila, ang banoy ay monogamous. Kapag ang dalawang banoy ay nagkapareha na, mananatiling magkapareha ang mga ito hábang-buhay. Naghahanap lámang ng ibang kapareha ang isa kapag namatay ang kapareha. Matagumpay nang nakapagpalahi ng bánoy hábang nakakulong at makikita ang mga ito sa parke ng Malagos sa Davao. (SSC)

 

 

 

Cite this article as: bánoy. (2015). In V. Almario (Ed.), Sagisag Kultura (Vol 1). Manila: National Commission for Culture and the Arts. Retrieved from https://philippineculturaleducation.com.ph/banoy/