amorséko

Philippine Flora, Plants in the Philippines, plants, riddles

Ang amorséko (Digitaria) ay isang uri ng ilahas na damó na mabilis dumami kapag tag-araw. Tinatawag din itong mursíkos at tinlóy, at crab grass sa Ingles. May dalawang uri   ng Digitaria: ang Digitaria sanguinalis  na           mabalahibo,     mataas (umaabot     sa         tatlong  talampakan ang taas), at may dahong maputlang asul-lungtian; at ang Digitaria ischaemum na makinis, maliit (umaabot lámang 15 pulgada ang taas), at may dahong          madilim na lungtian na humahabà nang apat na pulgada. Ang dalawang uri ay kapuwa may kakayahang magbunga ng 150,000 hanggang 180,000 buto taón-taón at  maaaring mabaón sa lupa nang matagal bago magkaugat, kayâ mahirap lipulin ang amorseko.

Karaniwang tumutubò ang amorseko sa mga gilid ng kanal, pilapil, at landas sa piling ng ibang ilahas na damo. Kayâ ikinabubuwisit ng taganayon ang pagkapit ng mga buto nitó sa pantalon at palda ng nagdaraan. Isang bugtong na pampatawa dahil sa erotikong pahiwatig ang tungkol sa amorseko ngunit isinasadula ang abálang idinudulot ng amorseko sa sinumang makapitan ng mga buto nitó:

Sa bukid nagsaksakan,

Sa bahay nagbunutan.

Itinuturing na peste ang amorseko sa pag-aalaga ng damuhan o lawn dahil pinapatay nitó at inaagawan ng espasyo ang ibang damo. Makokontrol ito sa pamamagitan ng pagtatanim ng higit na matibay na uri ng damo at sa paraang higit na makapal. May nabibili ring abono na may halòng pestesayd upang puksain ang buto ng amorseko bago magkaugat. (VSA)