Pedro Almazan
(namatay 1661)
Filipino leader of the first Ilocano revolt against Spaniards
Si Pédro Almazán ang pinunò ng unang pag-aalsa sa Ilocos laban sa mga Español. Isa siyáng mayamang mamamayan sa San Nicolas, Ilocos Norte ngunit poot sa pang-aapi ng mga Español kayâ nag-isip ng pag-aalsa. Una niyang kasáma sa planong pag-aalsa si Juan Magsanop, isang lider sa Bangui, at nagkasundo siláng ipakasal ang mga anak upang tumibay ang kanilang pagkakaisa.
Naging magandang pagkakataón ang pag-aalsa ni Andres Malong sa Pangasinan na ipinroklamang hari noong Disyembre 1660. Dahil natutok ang pansin ng militar kay Malong, hinimok nina Almazan ang mga tao para maghimagsik na rin. Pumayag si Gaspar Cristobal ng Laoag at pati ang mga pinunò ng Kalinga at Isneg hanggang Cagayan. Noong 31 Enero 1661, pinasok ng mga rebelde ang simbahan ng Claveria, binihag ang Dominikong si Fray Jose Santa Maria, at pinugutan. Kinabukasan, nilusob naman ng mga rebelde ang Narvacan, nabihag ang Agustinong si Fray Jose Arias at pinugutan din. Ipinadalá ang ulo ni Arias kay Magsanop, na dinalá naman ito kay Almazan. Nagtipon ang mga pangkat ng rebelde at ipinroklama si Almazan na Hari ng Ilocos. Isang korona, na nakuha sa isang estatwa sa simbahan, ang ipinutong kay Almazan.
Pagdatíng ng Pebrero, nagpadalá ng hukbo ang pamahalaang Español sa pamumunò ni Lorenzo Alqueros. Binuo ito ng ilang Español at mahigit sanlibong katutubong sundalo. Hinihintay noon nina Almazan ang malaking pangkat ng mga tagapagtaguyod mulang Ilocos Sur. Subalit mabilis na sumalakay si Arqueros at napilitang tumakbo sa gubat ang nabiglang hukbo ni Almazan. Sa tulong ng mga kolaboreytor na Ilokano, natunton si Magsanop at nagpakamatay ito bago mabihag. Ipinagpatuloy ni Almazan ang pakikibáka. Nang masusukol na, sinabing sumakay siyá sa kabayo at lumusob sa mga kaaway. Nabihag siyá at binitay sa plasa ng bayan. (VSA)