Tinikangan Han Isla Han Samar ngan Leyte / Alamat ng Samar at Leyte

An Gamhanan nga Singsing / Ang Mahiwagang Singsing

An Pamiling Han Pinakamahusay nga Daraga / Ang Paghahanap sa Pinakamagandang Dalaga

Tinikagan Han Isla Han Samar ngan Leyte

Hadton una nga panahon, an Filipinas may-ada duha nga dagko nga isla. An usa nakadto ha Norte-Sinirangan. An ira lider amo an higante nga hi Amihan. An usa pa nga nakadto ha Timog-Katundan. An lider nira an higante nga hi Habagat. Magkaaway hi Amihan ngan hi Habagat.

Nag-ukoy hin mabinungahon an mga tawo ha duha nga isla. Kay tungod nga sobra hin kamaglako an mga ginsakupan ni Amihan, hinay-hinay nga nauubos an bahandi han ira lugar.

Punong Amihan, waray na kita nadadakop nga isda dinhe ha aton kadagatan. Ano na an aton bubuhaton?” pakiana han mga tawo kan Amihan.

Naghuna-huna hin hilarum hi Amihan.

Palawod kamo ha Timog nga dapit han aton kadagatan. Didto kamo pangisda.

Magkaada unta kamo hin damo nga dakop.”

Ginsunod nira hi Amihan. Sakay hira han ira baluto, nagpalawod hira ha Timog nga dapit.

“Hala! Kadamo han aton nadakop nga isda. Sigurado nga malilipay ini hi Amihan!”

Mas maupay kun makakakadto kita ha mas haruharayo. Sigurado nga mas durudamo an aton madadakop,” sugad han sering han usa.

Amo an ira ginbuhat. Dara han ira duro nga kaipa waray hira pakasabot nga nakasulod na hira han sakop nga kadagatan ni Habagat.

“Mas maupay nga umuli na kita. Deri na ini sakop han aton punuan nga hi Amihan. Dagmit! Balik na kita,” guliat han pinakalagas nga mangirisda.

Pero urhi na nga nahisabtan nira ini. Nahikit-an na hira han mga tawo ni
Habagat. Ngan dayon la hira iginsumat ha ira punuan.

“Mga waray respeto! Deri ako marururyag nga basta la na makakasulod hira ha aton ginsasakupan. Deri hira puwede manginlabot han aton gintatagiyahan!” isog ni Habagat.

Ig-andam an barko ngan mga armas! Ngatanan nga magkusog nga mandirigma, pagandam. Igtututdo naton kan Amihan ang pulong nga pagrespetar!

Ngan nag-andam an hukbo nga pandigma ni Habagat. Lumabay an pira kaadlaw, nasiplatan ni Amihan an barko nga pandigma ni Habagat na tiharani na ha ira isla. Dayon niya gintirok ngan ginpasakay ang iya hukbo ha ira baloto nga pandigma.

Gintapo nira ha butnga han kadagatan an barko ni Habagat. Ha ira pagkita, ginsulong han mga tawo ni Habagat an barko ni Amihan. Nagtikang na an aragway. Naruba an ira mga barko. Nasulod na ang tubig salit hiunong hito nalumos ang damo nga tawo. Pero nagpadayon an aragway. Ngan ha katapusan, nagkita hira Amihan ngan Habagat.

“Amihan! Waray ka batasan! Kay ano imo ginpasulod ha akon kadagatan an imo mangirisda?”

“Deri ako maaram han imo sinesiring!” baton ni Amihan.

“Deri mo ako mauuwat!” baton ni Habagat.”

Dayon la gin damba ni Habagat hi Amihan ngan ginmalakalulunod. Han kahikit-I han mga tawo ni Amihan, dayon hira gumuliat.

Punuan nga Habagat, sala namon ang nahinabo,” Han pakabati la ni Habagat, iya na unta bubul-iwan hu Amihan tigda la gindamba hiya ngan gindanas tipailarum. Pareho hira nalunod. Upod hine, pagkalunod kaupod an ira mga barko.

Paglabay han halaba nga panahon ngan may ada gumawas nga duha ng isla ha lugar kun diin nalunod an ira barko. Tikang hadto, natuod an mga tawo na an duha nga isla amo ito an duha nga higante nga punuan nga hira Amihan ngan Habagat nga gintawag nga Samar ngan Leyte.

Alamat ng Samar at Leyte

Noong unang panahon, ang Pilipinas ay binubuo ng dalawang malaking isla. Ang isa ay nasa Hilagang-Silangan. Ang pinuno nito ay ang higanteng si Amihan. Ang isa pa ay nasa Timog- Kanluran. Ang pinuno nito ay ang higanteng si Habagat. Magkalaban si Amihan at si Habagat.

Namuhay na masagana ang mga tao sa dalawang isla. Dahil maaksaya ang mga nasasakupan ni Amihan, unti-unting naubos ang yaman sa kanilang lugar.

“Pinunong Amihan, wala na tayong mahuling isda dito sa ating karagatan. Ano na ang gagawin natin?” tanong ng mga tao kay Amihan.

Nag-isip nang malalim si Amihan.

“Pumalaot kayo sa dakong Timog ng ating karagatan. Doon kayo mangisda. Magkaroon sana kayo ng maraming huli.”

Sinunod nila si Amihan. Sakay ng kanilang Bangka, pumalaot sila sa dakong Timog.

“Aba! Ang dami nating nahuling isda. Tiyak na matutuwa nito si Amihan!” masayang sabi ng isang mangingisda.

“Mas mainam kung pupunta tayo sa mas malayo. Tiyak na mas marami
ang ating mahuhuli,” udyok ng isa.

Ganun nga ang ginawa nila. Sabik na sabik sila kaya hindi nila napansing
napasok na nila ang karagatang sakop ni Habagat.

“Mas mabuting umuwi na tayo. Hindina ito sakop ni Pinunong Amihan. Bilis! Bumalik na tayo,” sigaw ng pinakamatandang mangingisda.

Pero huli na nang mapansin nila ito. Nakita na sila ng mga tauhan ni Habagat. At agad silang isinumbong sa kanilang pinuno.

“Mga walang galang! Hindi ako makapapayag na basta-basta na lamang nila papasukin ang ating lugar. Hindi sila dapat makialam sa pag-aari natin!” galit si
Habagat.

“Ihanda ang barko at mga armas! Lahat ng malalakas na mandirigma, maghanda. Ituturo natin kay Amihan ang salitang paggalang!

At naghanda ang hukbong pandigma ni Habagat. Lumipas ang ilang araw, natanaw ni Amihan ang barkong pandigma ni Habagat na palapit sa kanilang isla. Agad niyang tinipon at pinasakay ang kanyang hukbo sa kanilang bangkang pandigma.

Sinalubong nila sa gitna ng karagatan ang barko ni Habagat. Sa kanilang pagtatagpo, nilusob ng mga tauhan ni Habagat ang barko ni Amihan. Nagsimula na ang labanan. Nawasak ang kanilang mga barko. Nakapasok ang tubig at dahil dito, nalunod ang maraming tao. Pero nagpatuloy ang labanan. At sa wakas, nagtagpo sina Amihan at Habagat.

“Amihan! Wala kang galang! Bakit mo pinapasok sa karagatan ko ang mangingisda mo?”

“Wala akong alam sa sinasabi mo!” sagot ni Amihan.

“Hindi mo ako maloloko!” sagot ni Habagat.

Sinunggaban ni Habagat si Amihan at tinangkang lunurin. Nang Makita ito ng mga tauhan ni Amihan, agad silang sumigaw.

“Pinunong Habagat, kasalanan namin ang nangyari.” Nang marinig ito ni Habagat, bibitawan na sana niya si Amihan nang biglang nasungaban siya nito
at hinilang pailalim. Pareho silang nalunod. Kasabay nito, lumubog pati ang kanilang mga barko.

Lumipas ang mahabang panahon at may lumitaw na dalawang isla sa lugar kung saan lumubog ang kanilang barko. Mula noon, naniwala ang mga tao na ang dalawang islang ito ang dalawang higanteng pinunong sina Amihan at Habagat na tinawag na Samar at Leyte.