albuláryo

ancient customs, traditional medicine, alternative medicine, folklore, beliefs

Ang albuláryo ay tumu-tukoy sa manggagamot na gumagamit ng sinaunang paraan ng panggagamot. Kabílang sa mga pamama-raang ito ang pagtatapal ng mga halamang gamot at lan-gis, pag-oorasyon o pagbu-long, pagtawas, pagbabanyos o pagpunas sa maysakit.

Bago ang pananakop ng mga Español, ang tungkulin ng panggagamot ay nakaatang sa babaylan o ang pinunòng espiritwal ng katutubong pamayanan. Naisantabi ang mga babaylan nang ipakilála ng mga Español ang bagong relihiyon. Kasunod nitó’y lumitaw ang mga arbularyo. Ang mga dáting inuusal ng mga babaylan ay nahalinhan ng mga Kristiyanong ora-syon at dasal, at sa gayo’y napaglangkap ng arbularyo ang katutubo at ang bagong paniniwala.

Mga matandang babae o lalaki ang kalimitang nakiki-lálang albularyo. Laganap ang albularyo sa buong kapu-luan ng Filipinas at malimit na matatagpuan sa mga liblib na lugar, malayò sa kabihasnan, at hindi naaabot ng mak-abagong medisina. Karaniwang iniaasa nilá sa pananalig o pananampalataya ang bisà ng kanilang gawain bagaman kasáma ang malawak na karanasan sa pagpapabuti ng isang may karamdaman. Korupsiyon ang pangalan nitó ng herbolario sa Español at kayâ tinatawag ding “erbolar-yo.” Baglan ito sa wikang Ilokano. (JCN) (ed GSZ)