Federico Caballero
(25 Disyembre 1938−)
Ipinagkaloob kay Federico Caballero (Fe·de·rí·ko Ka·bal·yé·ro) ng Calinog, Iloilo ang Gawad Manlilikha ng Bayan noong taong 2000 dahil sa kaniyang pagsusumikap na mapanatili ang mga paniniwala, tradisyon, at paniti- kang Panay-Bukidnon sa pamamagitan ng paghimok sa mga mananaliksik at tagapagtaguyod ng kultura na isulat ang mga ito upang maituro sa mga nakababatang miyem- bro ng kanilang komunidad. Sampu ang pangunahing epikong-bayan ng Gitnang Pan- ay na tinatangkang isalba ni Caballero. Kabilang dito ang Humadapnon at Labaw Dunggon na binibigkas sa wikang Ligbok, ang lengguwaheng nalalapit sa Kinaray-a ngunit hindi na ginagamit.
Ang mga epikong-bayan ang nagsilbing pampatulog nilang magkakapatid habang lumalaki. Tuwing gabi, in- aawit ng kanilang ina o ng kanilang lola sa talampakan na si Anggoy Omil ang mga epiko ng kanilang mga ninuno. Sa kanilang magkakapatid, tanging siya ang nagpatuloy sa pagpapalaganap ng kanilang panitikan.
Sa kasalukuyan, nagta- trabaho bilang kawani ng Bureau of Nonfor- mal Education si Ca- ballero. Dumadalaw siya sa iba’t ibang ba- rangay at hinihikayat ang mga nakatatandang mag-aral na magsulat at magbasá. Bagaman kinikilala siyá bílang isang “manughusay” o tagapamagitan sa mga hidwaan at isang “ban- tugan” o iginagálang na indibidwal sa kanilang komunidad, hindi pa rin madali para sa kani- ya ang himukin ang mga nakatatanda. Sa kabila nitó, ipi- naaalala pa rin niya ang tungkulin ng kanilang henerasyon na isalin sa mga nakababatàng miyembro ng komunidad ang panitikan at kulturang ipinamana rin sa kanila ng kanilang mga ninuno.
Nagbubunga naman ang kaniyang mga pagsisikap. Bu- kod sa mga iskolar, akademiko, at mga tagapagtaguyod ng kultura, kinikilala na rin ng kaniyang pamilya, lalo na ng kaniyang tatlong anak ang kagandahan at kahalagahan ng isinusulong niyang adhikain. (GB)